ინგლისსა და უელსში ჩატარებული კვლევის თანახმად, 13-დან 17 წლამდე ასაკის ახალგაზრდების თითქმის მეოთხედი ფსიქიკური ჯანმრთელობის მხარდაჭერისთვის ხელოვნური ინტელექტით მართულ ჩატბოტებს იყენებს. ექსპერტები ამბობენ, რომ ფსიქოთერაპევტთან მიღებაზე ხანგრძლივი ლოდინი სერიოზულ რისკებს უქმნის ახალგაზრდებს, რომლებიც ადამიანური მომსახურების ნაცვლად ხელოვნურ ინტელექტს მიმართავენ.
შანმა, რომელიც ტოტენჰემში ცხოვრობს, დახმარებისთვის ChatGPT-ს მას შემდეგ მიმართა, რაც ორი მეგობრის დაღუპვით ტრავმირებული იყო.
მან თქვა, რომ ტრადიციული ფსიქიკური ჯანმრთელობის სერვისებს მიმართა, მაგრამ ხელოვნურ ინტელექტთან საუბარი მას უფრო უსაფრთხოდ აგრძნობინებს თავს. გარდა ამისა, ასეთი „ფსიქოთერაპევტი“ ნებისმიერ დროს ხელმისაწვდომია.
11 000-ზე მეტი ახალგაზრდის მონაწილეობით ჩატარებული კვლევის თანახმად, ინგლისსა და უელსში ძალადობის მსხვერპლი 13-17 წლის ახალგაზრდების თითქმის 40% ფსიქიკური ჯანმრთელობის მხარდაჭერისთვის ხელოვნურ ინტელექტზე დაფუძნებულ ჩატბოტებს იყენებს.
ახალგაზრდული გრანტების ფონდის მიერ ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ახალგაზრდები, რომლებიც ძალადობის მსხვერპლნიც არიან და დამნაშავეებიც, უფრო მეტად მიმართავენ ხელოვნურ ინტელექტს, ვიდრე სხვა ახალგაზრდები.
კვლევამ ასევე აჩვენა, რომ ჩატბოტები აკმაყოფილებენ იმ საჭიროებას, რომელთა დაკმაყოფილებაც ფსიქიკური ჯანმრთელობის ტრადიციულ სამსახურებს, მომლოდინეთა გრძელი სიების გამო, არ შეუძლიათ. ამასთან, ზოგიერთი ახალგაზრდა ამბობს, რომ ამჟამინდელი სისტემა საკმარისად თანამგრძნობი არ არის და ხელოვნურ ინტელექტთან საუბარი უფრო კონფიდენციალურია. შანმა განმარტა, რომ თავდაპირველად მან გამოიყენა Snapchat-ის ხელოვნური ინტელექტის ფუნქცია, შემდეგ გადაერთო ChatGPT-ზე და დღის ნებისმიერ პერიოდში, ერთი შეხებით შეუძლია მათთან კომუნიკაცია. „მე ნამდვილად ვგრძნობ თავს მის მეგობრად. ეს ნაკლებად დამაშინებელი, განსაკუთრებული და ნაკლები განსჯის შემცველი მეთოდია. როდესაც ვეუბნები: „გამარჯობა, საუკეთესო მეგობარო, რჩევა მჭირდება“, ის მპასუხობს, როგორც საუკეთესო მეგობარი,“ - ამბობს შანი.
მისი თქმით, ხელოვნური ინტელექტის 24/7 ხელმისაწვდომობა და ის ფაქტი, რომ ეს საუბარი არ მიდის მასწავლებლებამდე ან ოჯახის წევრებამდე, უდიდესი უპირატესობაა. ერთმა ახალგაზრდამ, რომელიც ხელოვნურ ინტელექტს ფსიქიკური ჯანმრთელობის მხარდაჭერისთვის იყენებს და ანონიმურად დარჩენა ისურვა, თქვა:
„არსებული სისტემა სრულიად არაადეკვატურია ახალგაზრდებისთვის დახმარების გასაწევად. ჯერ ერთი, ერთი ან ორი წლის განმავლობაში მომლოდინეთა სიაში ხარ, მეორე მხრივ კი, პასუხის მიღება წუთებში შეგიძლია. სწორედ ამიტომ მივმართავთ ხელოვნურ ინტელექტს“.
კვლევის დამკვეთმა, ახალგაზრდული ფონდის აღმასრულებელმა დირექტორმა ჯონ იეიტსმა განაცხადა: „ძალიან ბევრ ახალგაზრდას ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები აწუხებს და საჭირო მხარდაჭერას ვერ იღებს. გასაკვირი არ არის, რომ ზოგიერთი მათგანი ტექნოლოგიებს მიმართავს. ჩვენ უკეთ უნდა ვიზრუნოთ ჩვენს შვილებზე. განსაკუთრებით რისკის ქვეშ მყოფებს სჭირდებათ ადამიანი და არა რობოტი“. ექსპერტები შეშფოთებას გამოთქვამენ ბავშვების ჩატბოტებთან ხანგრძლივი ურთიერთობის საფრთხეებთან დაკავშირებით. აშშ-ში დაფუძნებულ OpenAI-ს, ChatGPT-ის შემქმნელს, სასამართლო დავებში მონაწილეობა უწევს იმ ახალგაზრდების ოჯახების საჩივრების გამო, რომლებმაც ხანგრძლივი გამოყენების შემდეგ თავი მოიკლეს. აპრილში, კალიფორნიაში 16 წლის ადამ რეინის თვითმკვლელობის შემდეგ, OpenAI-მ უარყო ბრალდებები, რომ ინციდენტი მის ჩატბოტს უკავშირდებოდა. კომპანიამ განაცხადა, რომ მუშაობს სისტემებზე, რომლებსაც შეუძლიათ ფსიქიკური აშლილობის ნიშნების ამოცნობა, დაძაბულობის შემცირება და მომხმარებლების რეალურ ცხოვრებაში დახმარების რესურსებთან დაკავშირება.
ლონდონში მოღვაწე მკვლევარმა, ჰანა ჯონსმა, რომელიც ახალგაზრდებში ძალადობასა და ფსიქიკურ ჯანმრთელობას სწავლობს, განაცხადა, რომ ხელოვნური ინტელექტი, იმის გამო, რომ ნებისმიერ კითხვაზე პასუხს სცემს, ახალგაზრდებს შესაძლოა „ჯადოსნურ წიგნად“ მოეჩვენონ. თუმცა, ჯონსმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ამ სფეროში რეგულაციების არარსებობა მას ღრმად აშფოთებს.
„ადამიანები ChatGPT-ს ფსიქიკური ჯანმრთელობის მხარდაჭერისთვის იყენებენ, მაგრამ ეს ინსტრუმენტი ამისთვის არ შექმნილა. ჩვენ გვჭირდება მტკიცებულებებზე დაფუძნებული, ახალგაზრდებზე დაფუძნებული ახალი რეგულაციები. ახალგაზრდები ამ პროცესის ცენტრში უნდა იყვნენ“, - თქვა ჯონსმა.
